MENİSKÜS YIRTIĞINA DİKKAT

Özel Primer Hastanesi Ortopedi Uzmanı Op. Dr. Serdar Memişoğlu dizlerde ilerleyen yaş ve kiloya bağlı olarak ortaya çıkabilen hastalıklar arasında en sık görülenin menisküsyırtıkları olduğunu belirtti. Gençlerde menisküs yırtıkları sıklıkla ameliyat gerektirirken, yaşlılarda görülen ve daha çok kireçlenme ile ortaya çıkan bu sorunun egzersizle tedavi edilebileceğini söyleyen Dr. Memişoğlu Menisküs Yırtıkları ve tedavisi hakkındabilgiler verdi.

Menisküs Belirtileri Nelerdir

Menisküs, dizi yastıklamaya yarayan lastik dokusunda bir disktir. Her dizde biri iç tarafta biri dış tarafta olmak üzere 2 adet menisküs bulunur. Dizin sabit olmasını ve vücut ağırlığının dengelenerek dizlere eşit oranda yayılmasını sağlar. Genel olarak “menisküs” kelimesi bir diz sorunu olarak kullanılır ancak sorunun asıl adı “menisküs yırtığıdır”. Menisküs yırtığı genellikle dizin aniden dönmesi veya bükülmesi ile oluşur. Sporcular arasında yaygındır ancak gündelik hayatta yapılacak ters bir hareket, atılacak yanlış bir adım dizin burkulmasına ve menisküsün yırtılmasına sebep olabilir. Ayrıca yaş aldıkça yıpranan menisküs daha kolay yırtılabilir. Ağrı ve yırtığın bulunduğu bölgede meydana gelen şişlik menisküsün en sık görülen belirtileridir. Büyük yırtıklarda ise şişlik dizin kitlenmesine yol açabilir ve yürüme zorlaşabilir.

Menisküs Yırtığı Teşhisi Nasıl Konur

Doktorunuz yırtığa sebep olduğunu düşündüğünüz olay hakkında sizden bilgiler aldıktan sonra fiziksel muayene yapacaktır. Fiziksel muayene sırasında şişlik olup olmadığına ve dizin hareketlerinde bir kısıtlama bulunup bulunmadığına bakılır. Bu muayenede doktorunuz dizi büker, bacağınızı düz konuma getirmeye çalışır, yana doğru hareket ettirip ettirmediğinize bakar. Burada amaç menisküs diskine baskı uygulayarak yırtık olup olmadığını tespit etmektir. Dizle ilgili bazı diğer sorunların belirtileri menisküs yırtığı belirtileri ile benzeştiği için kesin bir teşhis için görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. X-ray menisküs yırtığını göstermez ancak dizdeki belirtilerin kireçlenme gibi diğer bir sorundan mı yoksa menisküs yırtığı nedeniyle mi olup olmadığı konusunda fikir verebilir. MR filmi ise hem yırtığın boyutunun hem de bağ dokularında herhangi bir hasar olup olmadığının belirlenmesini sağlar.

Menisküs Yırtığı Tedavisi

Tedavide izlenecek yöntem yırtığın büyüklüğüne ve hastaya etkilerine bağlı olarak ameliyatlı ve ameliyatsız tedavi olarak ikiye ayrılır.

Ameliyatsız Tedavi: Yırtık küçükse ve dış menisküste oluştuysa genellikle cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulmaz. Bu gibi yırtıklarda, yırtığın daha kısa sürede iyileşmesi için dize doğru olan basıncın azaltılması, yani hastanın uzanarak dinlenmesi önerilir. Dizin daha az şişmesi ve ağrının hafiflemesi için diz üzerine soğuk kompres yapabilirsiniz. Bir poşete koyduğunuz buzları ince bir havluyla veya pamuklu bir bezle sardıktan sonra ağrıyan dizin üzerine koyun ve her seferinde 20 dakika kadar bekletin. Buzu direkt ciltle temas ettirmeyin. Yine küçük yırtıklarda dize destek olması amacıyla çok sıkı olmayan elastik kompres bandajı kullanabilirsiniz. Bacağınızın altına yastık koyarak dizinizi yukarda tutun. Bu sayede dize doğru olan kan akışını bir miktar azaltarak şişliği önleyebilirsiniz.

Ameliyatlı Tedavi: Menisküsün neden olduğu ağrılar çok şiddetliyse, dizde hareket kısıtlaması varsa ve üzerinden bir süre geçmesine rağmen bu belirtiler hafiflemediyse doktorunuz artroskopik ameliyat seçeneğini önerebilir. Yırtığın durumuna göre kullanılan 2 farklı ameliyat seçeneği vardır. Menisküsün bir kısmının veya tamamının alındığı “menisektomi” ve yırtılan menisküs parçalarının dikildiği “menisküs onarımı”. Her iki ameliyatta artroskopik yöntemle uygulanır. Artroskopi eklemlerle ilgili sorunların teşhis ve tedavisinde kullanılan bir cerrahi uygulamadır. Artroskopik yöntemde doktor ince bir çubuğun ucunda bulunan kamerayla (artroskop) eklemin bulunduğu bölgeyi görebilir ve deriye açılan çok küçük deliklerden operasyonu gerçekleştirir. Kameranın yansıttığı görüntü 10 kata kadar büyüyebildiği için eklem en ince detayına kadar görülebilmektedir. Bu yöntemle yırtılan menisküsün eklem içine dağılan parçaları toplanabilir, bazı menisküs yırtıkları dikilebilir, bağ dokularındaki sorunlara müdahale edilebilir. Doktorunuz ameliyattan sonra dizi hareketsiz tutmak için alçıya alacaktır. Ayrıca alçı döneminde dize binen yükü hafifletmek için yaklaşık bir ay koltuk değneği kullanmanız gerekecektir. Bu ilk aşamadan sonra yavaş yavaş diz egzersizlerine geçilir. Bu egzersizler dize normal hareket yeteneğini ve gücünü geri kazandırmak için önemlidir. Doktorunuz fizik tedavi önerebilir ancak dizi güçlendirici hareketlerin çoğu evde yapılabilir. Dizin ameliyattan sonra tamamen iyileşmesi ve eski gücünü geri kazanması menisektomide 3-4 hafta, yırtılan parçaların geri kaynamasının beklendiği menisküs onarımında ise 3 ay kadar sürer. İyileşme süresinin uzaması veya kısalması hastanın genel sağlık koşullarına ve tedavi süreçleriyle uyumuna bağlı olarak değişebilmektedir.